Najlepszą alternatywą dla procesu sądowego są alternatywne sposoby rozstrzygania sporów (zwane w skrócie ADR od angielskiej nazwy: Alternative Dispute Resolution). To metody rozwiązania konfliktów, gdzie neutralna trzecia strona pomaga stronom zaangażowanym w spór osobom osiągnąć porozumienie. Najczęściej wybieranymi metodami są: mediacja i arbitraż.
Mediacja jest dobrowolna, co oznacza, że strony mogą zdecydować się na udział w procesie i mają kontrolę nad wynikiem i co daje uczestnikom poczucie autonomii i wpływu na proces rozstrzygania sporu. Proces mediacji skupia się na wspólnym poszukiwaniu rozwiązania i budowaniu porozumienia, co prowadzi do osłabienia konfliktu i poprawy relacji między stronami. Mediator pomaga stronom zrozumieć siebie nawzajem i pracować nad rozwiązaniem problemu.
Mediacja zazwyczaj jest szybsza niż tradycyjne postępowanie sądowe. Strony mają większą kontrolę nad harmonogramem i mogą uniknąć długotrwałych procesów sądowych, co przyspiesza rozwiązanie sporu.
Mediacja jest zazwyczaj tańszą opcją niż procesy sądowe. Uniknięcie kosztów związanych z prawnikami, opłatami sądowymi i innymi wydatkami związanymi z procesem sądowym sprawia, że mediacja jest bardziej ekonomiczna.
Mediacja charakteryzuje się zazwyczaj wysokim stopniem poufności. Informacje ujawnione w trakcie mediacji są chronione, co sprzyja otwartości i uczciwości stron w poszukiwaniu rozwiązania.
Strony biorą czynny udział w procesie mediacji, co oznacza, że same decydują o rozwiązaniu swojego sporu. To daje im większą kontrolę nad rezultatem i zwiększa prawdopodobieństwo akceptacji osiągniętego porozumienia.
Mediacja umożliwia elastyczność w znalezieniu rozwiązań. Strony nie są ograniczone standardowymi procedurami sądowymi i mogą dostosować rozwiązanie do swoich unikalnych potrzeb i interesów.
W przeciwieństwie do procesu sądowego, mediacja skupia się na budowaniu porozumienia, co może pomóc w zachowaniu relacji między stronami. To szczególnie ważne w sytuacjach, gdzie długotrwałe konflikty mogą negatywnie wpływać na współpracę.
Proces mediacji uczciwie traktuje obie strony, co zwiększa szansę na przyszłe porozumienia i współpracę między nimi. Mediacja pozwala na uwzględnienie różnych aspektów sporu i interesów stron, co prowadzi do bardziej zrównoważonych i trwałych rozwiązań.
Warto jednak zaznaczyć, że ugodą nie można ustalić wszystkich stosunków. W myśl przepisów k.p.c., niedopuszczalne jest zawarcie ugody w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Strony nie mogą zawrzeć ugody w sprawach dotyczących rozwodu i separacji, unieważnienia małżeństwa; sprawach o ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa. Nie można zawrzeć ugody w sprawach, w których sąd ma za zadanie jedynie potwierdzić zaistniały stan prawny np. i stwierdzenie zasiedzenia. Sąd może uznać ugodę za niedopuszczalną, jeżeli jej treść jest niezgodna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa.
Warto skupić się na przedmiocie sprawy i minimalizować emocje.